(Natuur)speelplek dankzij burgerparticipatie

In 2005 kwam Carissa uit Diepenheim in het Jeugdjournaal met de mededeling: “Er is niks te doen voor kinderen in Diepenheim. We hebben geen fatsoenlijke speelplek.” Ja, de basisschool ‘t Stedeke heeft een eigen traditioneel schoolplein en er is plenty bos in de buurt, maar daar mogen geen hutten gebouwd worden. Een lekkere speelbare ontmoetingsplek in het dorp ontbrak dus. Hooguit een plaat hobbelig asfalt waarop gerolschaatst kon worden. Toen er  twee jaren later een gemeentelijke wedstrijd voor kinderen werd uitgeschreven voor een mooie speelomgeving, werd een plan van kinderen om de kale betonvloer om te toveren in een natuurlijk spelen omgeving ingediend. Helaas, de hoofdprijs ging naar Goor. Het plan bleef echter hangen in hoofden van betrokken ouders, de zussen en tevens ontwerpers Angelique Bovenschutte en Bri Manuel. Ze zagen vol onbegrip dat kinderen gaten groeven en de buitendienst van de gemeente de gaten weer dichtmaakte. Er moest iets gebeuren vonden ouders en het oude plan kwam weer op tafel. De initiatiefnemers klopten bij de directie van de basisschool aan en die toonde zich enthousiast. Belangrijk was dat ook de toenmalige wethouder achter het plan ging staan. “Mooi, maar eigenlijk begon het toen pas”, zegt Angelique Bovenschutte acht jaar nadat Carissa haar noodkreet liet horen.

Vier ton

Allereerst moest er een stichting worden opgericht en uiteraard geld geworven. De gemeente deed mee en ook diverse goededoelenorganisaties doneerden waaronder Leader. Uiteindelijk werd ‘een goed idee’ een plan van 400 duizend euro. Over de keuze van de inrichting van het hobbelige asfalt tegenover de basisschool zegt Angelique Bovenschutte:

 “We wilden natuurlijk spelen, hoewel we aanvankelijk nauwelijks wisten wat er op dat gebied gebeurde. Dat is achteraf ons geluk geweest omdat er een origineel plan kwam: een cultuurbos voor alle leeftijden met een verhard middenplein waardoor de gebruiksmogelijkheden voor jong en oud enorm vergroot worden. Dat idee kun je toch terugkoppelen naar mijn eigen jeugd. Ik speelde altijd in de natuur en we waren - toen al - behoorlijk creatief, en dat gun ik de jeugd van nu ook. Maar het ‘plein’ is breder. Eigenlijk is het een ontmoetingsplek geworden voor jong en oud. Afgelopen winter is er al geschaatst, en ook opa’s en oma’s komen er met de kleinkinderen.” Bewust is niet gekozen voor iets als een Cruyff Court. Angelique Bovenschutte: “Er kan daar sneller ruzie ontstaan. Als –zeg- de jeugd van acht jaar er voetbalt en er komen oudere kinderen, verliezen die jonkies het meestal. Door te kiezen voor een natuur/cultuur speelplek met veel spelaanleidingen, is er eigenlijk altijd een plek voor iedereen om te spelen. Een kind dat weinig buiten speelde, verwoordde het pas mooi: ‘Ik ben hier eigenlijk nooit klaar met spelen’.” Ook hangjongeren zijn welkom op de ontmoetingsplek. En omdat ze het gevoel hebben welkom te zijn, gedragen ze zich meestal ook keurig. “Dat was voor de ambtenaar speelruimtebeleid wel even wennen”, zegt Angelique. “Hij vroeg tot mijn verbazing aan mij: “hoe houden jullie de hangjongeren hier weg?”

Na mijn antwoord ‘die willen we hier juist’ begreep hij dat hij zijn stereotype beeld moest herzien. Juist voor jongeren is het erg belangrijk om het gevoel te krijgen dat ze ergens gewenst zijn. In Diepenheim zetten we jongeren letterlijk centraal: de jongerensoos in een oude boerderij op het plein en -op steenworp afstand - het BinnensteBuitenBos.”

Burgerparticipatie

Inmiddels is de speellocatie bijna geheel gereed en heeft al onderscheidingen binnen. Het heeft de Kroonappel van de Hof van Twente gekregen en is dit jaar het Icoonproject van de provincie Overijssel van het platform GroenDichterbij. Allemaal dankzij burgerparticipatie dus. Angelique Bovenschutte daarover. “Uiteindelijk is het hier dankzij heel veel enthousiaste mensen dus gelukt, maar er is een gapend gat tussen beleidsmensen/overheden en burgers. Burgers willen vaak best, maar weten niet hoe het allemaal werkt. Je moet het allemaal zelf uitzoeken. Overheden op hun beurt zijn bang voor risico’s om alles aan burgers over te laten. Daar is nog wel een wereld te winnen.’ Het heeft de enthousiaste burgers in Diepenheim er dus niet van weerhouden door te gaan. Drie putten werden er geslagen om waterspeelplekken te realiseren. Voor een ton werd zandgekleurd asfalt met een kwartscoating neergelegd dat ook in de winter ijsgeschikt is. Rondom zijn natuurlijke speelhoeken aangelegd.

Van een natuurlijke zandbak ‘het strandje’ tot wilgentunnels, kruiptunnels, een grassendoolhof en losse taken waar mee gebouwd kan worden. Het grootste deel van de speelplek is geschikt voor minder valide mensen.  Op het niet-op-je-gat-pad worden kinderen gestimuleerd om zonder de grond te raken een traject te overbruggen. Maar er is ook ruimte in de natuurlijke ‘loungehoek’. De BolleBoom kan daarbij onder meer gebruikt worden als knutselruimte voor de schoolkinderen, voor presentaties en als ‘huiskamer’ voor jong en oud. Met dus als ultieme droom: lesgeven in de zon op het dak van de BolleBoom. Inmiddels heeft de Tüv Süd Benelux de gehele tuin gecertificeerd. “Kwam zonder problemen door de keuring”, schetst Bovenschutte. “Een paar kleine tips. We hebben voor de Tüv gekozen omdat we hoorden dat ze heel oplossingsgericht zijn, daar waar andere keuringsinstanties toch strenger zijn in natuurlijke omgevingen.” Ondanks dat de ‘speeloase’ pas net in gebruik is, kan nu al gesproken worden van een succes. Bovenschutte: “We merken dat de weerstand bij docenten weg is (vies worden bijvoorbeeld) en dat er enthousiast gereageerd wordt op de activiteiten.

Ook ontdekken andere lokale organisaties de mogelijkheden. Zo heeft de toneelvereniging al een mooie voorstelling gespeeld in het BinnensteBuitenBos.” En dat alles dankzij een enthousiast stel burgers dat niet accepteerde dat kinderen niet in het groen konden spelen. Soms is het heerlijk als iets volledig uit de hand loopt….