Met het Nationaal Masterplan Lopen (NML) krijgt het thema lopen een structurele plek binnen het landelijke beleid. Het plan brengt uiteenlopende partijen samen rond de vraag hoe lopen beter kan worden gestimuleerd en gefaciliteerd.
Nationaal Masterplan Lopen verbindt beleid en praktijk
Inmiddels zijn meer dan 80 organisaties aangesloten. De Beweegalliantie vervult een actieve rol en jaagt een tiental van de dertig acties aan. Eén van die acties richt zich op het betrekken van meer partijen uit het sociale domein. Waar lopen traditioneel vooral werd benaderd vanuit mobiliteit en ruimtelijke ordening, ligt de focus nu ook op gezondheid, welzijn en sociale samenhang.
Meer dan alleen de buitenruimte
“Lopen is zo veel meer dan een ruimtelijk vraagstuk van de fysieke leefomgeving,” begint Staatsen. “Het gaat zelden over de buitenruimte. Het raakt ook de gezondheid, de zelfredzaamheid, de sociale samenhang, zelfs de valpreventie bij ouderen. Het is laagdrempelig, voor iedereen bereikbaar, maar dan moeten we de omgeving zo inrichten dat die uitnodigt om te bewegen.”
Prins: “De samenwerking met het sociaal domein is een prachtig proces, ook om elkaars taal te leren begrijpen. Wat bedoel je eigenlijk met ‘samenwerken’? Wat is dan de rol voor de GGD, de huisartsen, de wijkagent, de sportclub? Dat is soms even puzzelen, maar dan ontstaan er nieuwe verbindingen die tot groot effect leiden.”
Staatsen vult aan: “Elkaars taal spreken, of misschien zelfs een nieuwe gedeelde taal maken, betekent ook dat we ervoor kunnen zorgen dat de kennis die we opbouwen zo breed mogelijk beschikbaar komt, ook voor mensen die minder met deze materie bezig zijn. Misschien ben je vanuit het zorgdomein minder geneigd om je informatie over lopen op te zoeken binnen het sociale domein en andersom, en is de benadering en informatiebehoefte ook anders. Daarin kan het NML van waarde zijn.”
Kennis borgen in de praktijk
Voor structurele verandering is het belangrijk dat ontwikkelde handelingsperspectieven goed worden verankerd. Staatsen: “Door de kennis bijvoorbeeld te borgen in het onderwijs voor de volgende generatie professionals: voor zorgprofessionals, huisartsen en stedenbouwers. Zo hou je de aandacht voor bewegen levendig. Binnen het programma Gezonde Leefomgeving van het RIVM en ZonMw werken we in opdracht van VWS daarom aan een leermodule.”
Binnen zowel het programma Gezonde Leefomgeving als het NML wordt gewerkt aan praktische hulpmiddelen zoals toolboxen, handreikingen en het bundelen van best practices. Het doel is om bestaande kennis beter toegankelijk te maken voor professionals, zonder dubbel werk te doen. Er is veel beschikbaar, maar niet altijd goed vindbaar of toepasbaar in de praktijk.
Voorkomen van dubbel werk
Van As: “Er is al zoveel, maar we weten het vaak niet. Kennis over bewegen is over de domeinen heen erg gefragmenteerd. Per actie wordt gestart met onderzoeken wat er al voorhanden is, om te vermijden dat we dubbel werk doen.”
De dertig acties binnen het NML zijn onderverdeeld in zeven categorieën: Kennis vergroten, Eigenaarschap versterken, Opleiden van professionals, Financiële middelen organiseren, Ontwikkelen van strategie en beleid, Activeren van de relevante doelgroepen en Instrumenten ontwikkelen.
Vervolg op eerdere initiatieven
Het NML is een voortvloeisel van Ruimte voor Lopen, waar Van As al sinds jaar en dag bij betrokken is. “Zowel vanuit het platform Ruimte voor Lopen, als vanuit de City Deal Ruimte voor Lopen én vanuit een Europese oproep werd het duidelijk dat de tijd rijp is om te onderzoeken welke aandachtspunten we verder met elkaar moeten oppakken. Dat zijn er 30 geworden. Wat een prachtig moment om deze zaken samen te brengen in ons eigen Nationaal Masterplan Lopen.”
“Met de NML-partners zijn we inmiddels ruim een half jaar aan de slag. Er zijn inmiddels al 80 organisaties aangesloten, maar nieuwe organisaties zijn altijd welkom." De Beweegalliantie speelt een belangrijke rol door voor zo’n 10 acties de aanjaagrol op zich te nemen. Ook de rol vanuit de ministeries mag niet vergeten worden. Er zijn 4 ministeries bij het NML aangesloten. Deze samenwerking tussen alle partners van het NML zorgt ervoor dat bewegen, gezondheid, leefbaarheid, participatie en fysieke omgeving samenkomen in beleid en uitvoering.

Filip van As
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Jongerenwerk scoort met sport en bewegen
25 feb om 10:32 uurJongerenwerk gebruikt sport en bewegen als middel om jongeren te bereiken en te ondersteunen in hun…
Haarlem investeert in sport en beweging voor iedereen
18 feb om 08:33 uurDe gemeente Haarlem zet zich in voor het bevorderen van sport, beweging en sociale interactie door de aanleg…
MOVE24, hét event voor de beweegvriendelijke leefomgeving, kondigt tweede editie aan
10 feb om 11:00 uurNoteer donderdag 9 oktober 2025 in je agenda, want dan vindt de tweede editie van MOVE24 plaats: hét event voor…
Den Haag maakt bewegen makkelijker met nieuwe inrichting openbare ruimte
23 jan om 10:53 uurDe openbare ruimte in Den Haag wordt beweegvriendelijker. Nieuwe richtlijnen moeten…
Bewegen in de openbare ruimte krijgt eigen leerlijn
22 jan om 10:23 uurDe openbare ruimte is veel meer dan alleen een plek om te wonen, te werken of te ontspannen. Het is een…
Deel Nederlanders krijgt voldoende beweging, maar beweegt niet regelmatig genoeg
16 jan om 15:22 uurUit onderzoek van het RIVM blijkt dat in 2023 44 procent van de Nederlanders van 18 jaar en ouder voldeed aan…
Jongeren willen meer beweegvriendelijke wijken
16 jan om 10:44 uurIn een manifest roepen 44 jongerenorganisaties het kabinet op om meer ruimte te maken voor sport en bewegen.…
Een op drie Nederlanders wandelt elke dag
13 dec 202438 procent van de Nederlanders maakte in 2024 elke dag een wandeling. Voor het overgrote deel van hen, 73…