Schoolplein belangrijk voor buurt en wijk

“Een school en een schoolplein hebben een duidelijke functie in het ecosysteem van een buurt of wijk," zegt  Henk Derks. "Daarom moet een gemeente er ook integraal naar kijken. Niet alleen vanuit ‘harde’ elementen als normeringen en prognoses, maar ook vanuit ‘zachte’ elementen zoals kwaliteit en leefbaarheid voor een wijk of buurt. Dat geldt nog meer wanneer de pleinen openbaar zijn en dus buiten schooltijd door de wijk of buurt gebruikt kunnen worden.”

Natuurlijk doet zich buiten schooltijd het probleem van toezicht voor. Maar ook daar heeft Derks een oplossing voor: “Leg bij de aanleg van de school en het schoolplein ook een voorziening voor ouderen aan, bijvoorbeeld een jeu-de-boulesbaan en zitbankjes. Dat nodigt ouders en grootouders uit om hun kinderen en kleinkinderen in de gaten te houden. En dat is pure winst vanuit het oogpunt van sociale veiligheid. Tenslotte wil niemand dat schoolgaande kinderen ’s ochtends naalden of condooms op hun schoolplein aantreffen.”

Focus op stenen

De oproep van Derks is uit het hart gegrepen van Froukje Hajer, adviseur Jeugdbeleid en Kinderrechten. “Ik zie dat bij de realisatie van onderwijsvoorzieningen de focus vooral is gericht op de stenen, het gebouw en de verdeling van de vierkante meters. Dat komt omdat traditionele opvattingen over leren en onderwijs helaas nog te vaak toonaangevend zijn. De ervaring leert dat daardoor spelen en speelruimte vaak niet tot de speerpunten behoort. Met als gevolg dat het belang van spelen voor de ontwikkeling van kinderen niet een vanzelfsprekend onderdeel is van een programma van eisen – het fundament voor het ontwerp en dus ook voor de begroting – voor zo’n voorziening. Terwijl het dat natuurlijk wel zou moeten zijn.”

Henk Derks: "Leg bij de aanleg van de school en het schoolplein ook een voorziening voor ouderen aan, bijvoorbeeld een jeu-de-boulesbaan"

Om aan te geven hoe het mis kan gaan verwijst ze naar de nieuwe MFA in Apeldoorn die ook ter sprake komt in de rubriek van Ruimte voor de Jeugd in deze editie. Een splinternieuw gebouw met alleen een paar 'boxen' met hekken eromheen als speelruimte. Het illustreert volgens Hajer de 'treurige uitkomst van de wet en regelgeving die samenwerking in de weg staat en zo kansen om zeep helpt voor een echt uitdagende en stoere speelomgeving, waar kinderen elkaar kunnen ontmoeten en samen kunnen spelen."

Maximale norm

De betreffende MFA is maar een voorbeeld. Hajer: “Er komen steeds meer MFA’s en IKC’s. In die MFA’s en IKC's zijn meer kinderen ondergebracht dan voorheen in de aparte schoolgebouwen. Je zou denken, meer kinderen, dan ook meer speelruimte. Helaas is dat niet zo. Ontwerpers van deze gebouwen gaan uit van een maximale norm en meer kinderen heeft dus geen effect op het aantal vierkante meters. Heel raar als je bedenkt dat dat voor parkeerplekken niet geldt. Hoe meer bewoners hoe meer parkeerplaatsen.” Ze gaat verder over de norm: “Die maakt dat grote scholen kampen met een chronisch buitenspeelruimtegebrek. Noodgedwongen spelen de kinderen in shifts buiten. Dat betekent dat zomaar spontaan bedenken ‘kom, ik geef deze rekenles buiten’ niet kan omdat er altijd andere klassen buiten spelen. Heb je een mooi schoolplein met een amfitheater voor buitenlessen, kun je het nog niet gebruiken!”

Gezamenlijke visie

Hajer heeft suggesties om dit te doorbreken: “Zorg dat spelen stevig in het plan van eisen staat waarmee bouwers, ontwerpers en ontwikkelaars van MFA's en IKC’s aan de slag gaan. Dat kan echter alleen als er een gezamenlijke visie is, opgesteld door iedereen die betrokken is bij het MFA of IKC. Ook moeten het schoolbestuur, de GGD en de gemeente er vierkant achterstaan. De onderhandelingen gaan namelijk over vierkante meters en dus geld. Maar uiteindelijk zouden ze moeten gaan om het welzijn van kinderen. En daar hoort een goed schoolplein ook bij.”

Derks knikt instemmend: “Niet alleen de kinderen hebben daar baat bij. Ook de wijk en de buurt. Want door een goed en groot genoeg openbaar schoolplein neemt de kwaliteit van buurt en wijk toe.”

Dit artikel verscheen in BuitenSpelen 1 van 2018. Lees het volledige magazine in onze bibliotheek.