Met het Nationaal Masterplan Lopen (NML) krijgt het thema lopen een structurele plek binnen het landelijke beleid. Het plan brengt uiteenlopende partijen samen rond de vraag hoe lopen beter kan worden gestimuleerd en gefaciliteerd.
Nationaal Masterplan Lopen verbindt beleid en praktijk
Inmiddels zijn meer dan 80 organisaties aangesloten. De Beweegalliantie vervult een actieve rol en jaagt een tiental van de dertig acties aan. Eén van die acties richt zich op het betrekken van meer partijen uit het sociale domein. Waar lopen traditioneel vooral werd benaderd vanuit mobiliteit en ruimtelijke ordening, ligt de focus nu ook op gezondheid, welzijn en sociale samenhang.
Meer dan alleen de buitenruimte
“Lopen is zo veel meer dan een ruimtelijk vraagstuk van de fysieke leefomgeving,” begint Staatsen. “Het gaat zelden over de buitenruimte. Het raakt ook de gezondheid, de zelfredzaamheid, de sociale samenhang, zelfs de valpreventie bij ouderen. Het is laagdrempelig, voor iedereen bereikbaar, maar dan moeten we de omgeving zo inrichten dat die uitnodigt om te bewegen.”
Prins: “De samenwerking met het sociaal domein is een prachtig proces, ook om elkaars taal te leren begrijpen. Wat bedoel je eigenlijk met ‘samenwerken’? Wat is dan de rol voor de GGD, de huisartsen, de wijkagent, de sportclub? Dat is soms even puzzelen, maar dan ontstaan er nieuwe verbindingen die tot groot effect leiden.”
Staatsen vult aan: “Elkaars taal spreken, of misschien zelfs een nieuwe gedeelde taal maken, betekent ook dat we ervoor kunnen zorgen dat de kennis die we opbouwen zo breed mogelijk beschikbaar komt, ook voor mensen die minder met deze materie bezig zijn. Misschien ben je vanuit het zorgdomein minder geneigd om je informatie over lopen op te zoeken binnen het sociale domein en andersom, en is de benadering en informatiebehoefte ook anders. Daarin kan het NML van waarde zijn.”
Kennis borgen in de praktijk
Voor structurele verandering is het belangrijk dat ontwikkelde handelingsperspectieven goed worden verankerd. Staatsen: “Door de kennis bijvoorbeeld te borgen in het onderwijs voor de volgende generatie professionals: voor zorgprofessionals, huisartsen en stedenbouwers. Zo hou je de aandacht voor bewegen levendig. Binnen het programma Gezonde Leefomgeving van het RIVM en ZonMw werken we in opdracht van VWS daarom aan een leermodule.”
Binnen zowel het programma Gezonde Leefomgeving als het NML wordt gewerkt aan praktische hulpmiddelen zoals toolboxen, handreikingen en het bundelen van best practices. Het doel is om bestaande kennis beter toegankelijk te maken voor professionals, zonder dubbel werk te doen. Er is veel beschikbaar, maar niet altijd goed vindbaar of toepasbaar in de praktijk.
Voorkomen van dubbel werk
Van As: “Er is al zoveel, maar we weten het vaak niet. Kennis over bewegen is over de domeinen heen erg gefragmenteerd. Per actie wordt gestart met onderzoeken wat er al voorhanden is, om te vermijden dat we dubbel werk doen.”
De dertig acties binnen het NML zijn onderverdeeld in zeven categorieën: Kennis vergroten, Eigenaarschap versterken, Opleiden van professionals, Financiële middelen organiseren, Ontwikkelen van strategie en beleid, Activeren van de relevante doelgroepen en Instrumenten ontwikkelen.
Vervolg op eerdere initiatieven
Het NML is een voortvloeisel van Ruimte voor Lopen, waar Van As al sinds jaar en dag bij betrokken is. “Zowel vanuit het platform Ruimte voor Lopen, als vanuit de City Deal Ruimte voor Lopen én vanuit een Europese oproep werd het duidelijk dat de tijd rijp is om te onderzoeken welke aandachtspunten we verder met elkaar moeten oppakken. Dat zijn er 30 geworden. Wat een prachtig moment om deze zaken samen te brengen in ons eigen Nationaal Masterplan Lopen.”
“Met de NML-partners zijn we inmiddels ruim een half jaar aan de slag. Er zijn inmiddels al 80 organisaties aangesloten, maar nieuwe organisaties zijn altijd welkom." De Beweegalliantie speelt een belangrijke rol door voor zo’n 10 acties de aanjaagrol op zich te nemen. Ook de rol vanuit de ministeries mag niet vergeten worden. Er zijn 4 ministeries bij het NML aangesloten. Deze samenwerking tussen alle partners van het NML zorgt ervoor dat bewegen, gezondheid, leefbaarheid, participatie en fysieke omgeving samenkomen in beleid en uitvoering.

Filip van As
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Beweeg je Blij-campagne prikkelt tot lopen, fietsen of rekken en strekken
12 sep om 09:28 uurBewegen laagdrempelig, zichtbaar en leuk maken, zodat het onderdeel wordt van het dagelijks leven. Dat is het…
Persoonlijke factoren grootste drempel voor bewegen buiten
5 sep om 09:01 uurVeel mensen lopen tegen drempels aan wanneer ze willen bewegen in de openbare ruimte. uit recent onderzoek van…
Bewegen als bouwsteen van de stad
1 sep om 08:58 uurThijs van Spaandonk is sinds begin 2025 een van de twee nieuwe Rijksadviseurs van het College van…
Grote urban sportzone in Utrechts Park Transwijk
17 jul om 12:00 uurBij een ingrijpende vernieuwing van Park Transwijk in Utrecht Zuidwest komt er ruimte voor een grote urban…
Sportsector geeft input voor verkiezingsprogramma's
15 jul om 13:52 uurOp 29 oktober gaat Nederland naar de stembus voor de Tweede Kamer-verkiezingen en de sportsector slaat de…
'Maak zelf fietsen naar school weer de norm'
9 jul om 10:04 uurSteeds minder kinderen gaan actief naar school. De Beweegalliantie en partners roepen daarom gemeenten en…
Hoe beweegvriendelijk is Nederland nu écht?
1 jul om 09:15 uurNederland lijkt beweegvriendelijker te worden: de KBO-score stijgt. Maar wat betekent dat precies? En merken…
Zo benut je de kracht van zon in de openbare ruimte optimaal
30 jun om 08:30 uurZonlicht wordt in het ontwerp van beweegvriendelijke buitenruimte vaak gezien als iets waartegen we ons moeten…