Nationaal Masterplan Lopen verbindt beleid en praktijk

vrijdag 12 september 2025

Met het Nationaal Masterplan Lopen (NML) krijgt het thema lopen een structurele plek binnen het landelijke beleid. Het plan brengt uiteenlopende partijen samen rond de vraag hoe lopen beter kan worden gestimuleerd en gefaciliteerd.

Inmiddels zijn meer dan 80 organisaties aangesloten. De Beweegalliantie vervult een actieve rol en jaagt een tiental van de dertig acties aan. Eén van die acties richt zich op het betrekken van meer partijen uit het sociale domein. Waar lopen traditioneel vooral werd benaderd vanuit mobiliteit en ruimtelijke ordening, ligt de focus nu ook op gezondheid, welzijn en sociale samenhang. 

Meer dan alleen de buitenruimte

“Lopen is zo veel meer dan een ruimtelijk vraagstuk van de fysieke leefomgeving,” begint Staatsen. “Het gaat zelden over de buitenruimte. Het raakt ook de gezondheid, de zelfredzaamheid, de sociale samenhang, zelfs de valpreventie bij ouderen. Het is laagdrempelig, voor iedereen bereikbaar, maar dan moeten we de omgeving zo inrichten dat die uitnodigt om te bewegen.”

Prins: “De samenwerking met het sociaal domein is een prachtig proces, ook om elkaars taal te leren begrijpen. Wat bedoel je eigenlijk met ‘samenwerken’? Wat is dan de rol voor de GGD, de huisartsen, de wijkagent, de sportclub? Dat is soms even puzzelen, maar dan ontstaan er nieuwe verbindingen die tot groot effect leiden.”

Staatsen vult aan: “Elkaars taal spreken, of misschien zelfs een nieuwe gedeelde taal maken, betekent ook dat we ervoor kunnen zorgen dat de kennis die we opbouwen zo breed mogelijk beschikbaar komt, ook voor mensen die minder met deze materie bezig zijn. Misschien ben je vanuit het zorgdomein minder geneigd om je informatie over lopen op te zoeken binnen het sociale domein en andersom, en is de benadering en informatiebehoefte ook anders. Daarin kan het NML van waarde zijn.”

Kennis borgen in de praktijk

Voor structurele verandering is het belangrijk dat ontwikkelde handelingsperspectieven goed worden verankerd. Staatsen: “Door de kennis bijvoorbeeld te borgen in het onderwijs voor de volgende generatie professionals: voor zorgprofessionals, huisartsen en stedenbouwers. Zo hou je de aandacht voor bewegen levendig. Binnen het programma Gezonde Leefomgeving van het RIVM en ZonMw werken we in opdracht van VWS daarom aan een leermodule.”

Binnen zowel het programma Gezonde Leefomgeving als het NML wordt gewerkt aan praktische hulpmiddelen zoals toolboxen, handreikingen en het bundelen van best practices. Het doel is om bestaande kennis beter toegankelijk te maken voor professionals, zonder dubbel werk te doen. Er is veel beschikbaar, maar niet altijd goed vindbaar of toepasbaar in de praktijk.

Voorkomen van dubbel werk

Van As: “Er is al zoveel, maar we weten het vaak niet. Kennis over bewegen is over de domeinen heen erg gefragmenteerd. Per actie wordt gestart met onderzoeken wat er al voorhanden is, om te vermijden dat we dubbel werk doen.”

De dertig acties binnen het NML zijn onderverdeeld in zeven categorieën: Kennis vergroten, Eigenaarschap versterken, Opleiden van professionals, Financiële middelen organiseren, Ontwikkelen van strategie en beleid, Activeren van de relevante doelgroepen en Instrumenten ontwikkelen.

Vervolg op eerdere initiatieven

Het NML is een voortvloeisel van Ruimte voor Lopen, waar Van As al sinds jaar en dag bij betrokken is. “Zowel vanuit het platform Ruimte voor Lopen, als vanuit de City Deal Ruimte voor Lopen én vanuit een Europese oproep werd het duidelijk dat de tijd rijp is om te onderzoeken welke aandachtspunten we verder met elkaar moeten oppakken. Dat zijn er 30 geworden. Wat een prachtig moment om deze zaken samen te brengen in ons eigen Nationaal Masterplan Lopen.”

“Met de NML-partners zijn we inmiddels ruim een half jaar aan de slag. Er zijn inmiddels al 80 organisaties aangesloten, maar nieuwe organisaties zijn altijd welkom." De Beweegalliantie speelt een belangrijke rol door voor zo’n 10 acties de aanjaagrol op zich te nemen. Ook de rol vanuit de ministeries mag niet vergeten worden. Er zijn 4 ministeries bij het NML aangesloten. Deze samenwerking tussen alle partners van het NML zorgt ervoor dat bewegen, gezondheid, leefbaarheid, participatie en fysieke omgeving samenkomen in beleid en uitvoering.

-> klik hier voor het Nationaal Masterplan Lopen

Filip van As

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

In beweging met de Buurtsportcoach: Roxanne Dekker

12 dec om 10:41 uur

Elke maand geven we in onze rubriek In beweging met de Buurtsportcoach een podium aan de professionals die elke…

Lees verder »
descriptionArtikel

Bewoners samen aan het roer om levendige wijken te realiseren

10 dec om 09:19 uur

Stel je een buurt voor waar kinderen meedenken over hoe de straat eruitziet. Waar kronkelende paadjes,…

Lees verder »
descriptionArtikel

SportUtrecht start met ‘Duurzaam naar de sportclub’

2 dec om 12:13 uur

Wat als autoritten naar de sportclub de uitzondering worden en fietsen of lopen de norm? Vanuit die overtuiging…

Lees verder »
flash_onNieuws

Nederlanders sporten in 2050 iets meer

21 nov om 09:37 uur

In 2050 zal iets meer dan de helft van de Nederlandse volwassenen wekelijks sporten, een stijging ten opzichte…

Lees verder »
descriptionArtikel

Inspirerende speelideeën in de beweegvriendelijke leefomgeving

21 nov om 09:36 uur

We vroegen enkele marktpartijen hun meest inspirerende speelidee van 2025 te sturen, een bijdrage aan de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Van stadsplein naar speelplein: het Museumplein als plek voor iedereen

14 nov om 15:59 uur

Wat ooit een klassiek stadsplein was, is vandaag een levendige ontmoetingsplek waar generaties samenkomen.…

Lees verder »
descriptionArtikel

In beweging met de Buurtsportcoach: Wouter Schouwenaar

14 nov om 09:26 uur

Vanaf deze maand geven we in onze rubriek In beweging met de Buurtsportcoach een podium aan de professionals…

Lees verder »
descriptionArtikel

Van beleid naar beweging: Sportkracht 12 als onmisbare schakel

3 nov om 08:34 uur

Hoe breng je landelijk sportbeleid effectief naar de regio? Sportkracht12, het samenwerkingsverband van de…

Lees verder »