Nationaal Masterplan Lopen verbindt beleid en praktijk

vrijdag 12 september 2025

Met het Nationaal Masterplan Lopen (NML) krijgt het thema lopen een structurele plek binnen het landelijke beleid. Het plan brengt uiteenlopende partijen samen rond de vraag hoe lopen beter kan worden gestimuleerd en gefaciliteerd.

Inmiddels zijn meer dan 80 organisaties aangesloten. De Beweegalliantie vervult een actieve rol en jaagt een tiental van de dertig acties aan. Eén van die acties richt zich op het betrekken van meer partijen uit het sociale domein. Waar lopen traditioneel vooral werd benaderd vanuit mobiliteit en ruimtelijke ordening, ligt de focus nu ook op gezondheid, welzijn en sociale samenhang. 

Meer dan alleen de buitenruimte

“Lopen is zo veel meer dan een ruimtelijk vraagstuk van de fysieke leefomgeving,” begint Staatsen. “Het gaat zelden over de buitenruimte. Het raakt ook de gezondheid, de zelfredzaamheid, de sociale samenhang, zelfs de valpreventie bij ouderen. Het is laagdrempelig, voor iedereen bereikbaar, maar dan moeten we de omgeving zo inrichten dat die uitnodigt om te bewegen.”

Prins: “De samenwerking met het sociaal domein is een prachtig proces, ook om elkaars taal te leren begrijpen. Wat bedoel je eigenlijk met ‘samenwerken’? Wat is dan de rol voor de GGD, de huisartsen, de wijkagent, de sportclub? Dat is soms even puzzelen, maar dan ontstaan er nieuwe verbindingen die tot groot effect leiden.”

Staatsen vult aan: “Elkaars taal spreken, of misschien zelfs een nieuwe gedeelde taal maken, betekent ook dat we ervoor kunnen zorgen dat de kennis die we opbouwen zo breed mogelijk beschikbaar komt, ook voor mensen die minder met deze materie bezig zijn. Misschien ben je vanuit het zorgdomein minder geneigd om je informatie over lopen op te zoeken binnen het sociale domein en andersom, en is de benadering en informatiebehoefte ook anders. Daarin kan het NML van waarde zijn.”

Kennis borgen in de praktijk

Voor structurele verandering is het belangrijk dat ontwikkelde handelingsperspectieven goed worden verankerd. Staatsen: “Door de kennis bijvoorbeeld te borgen in het onderwijs voor de volgende generatie professionals: voor zorgprofessionals, huisartsen en stedenbouwers. Zo hou je de aandacht voor bewegen levendig. Binnen het programma Gezonde Leefomgeving van het RIVM en ZonMw werken we in opdracht van VWS daarom aan een leermodule.”

Binnen zowel het programma Gezonde Leefomgeving als het NML wordt gewerkt aan praktische hulpmiddelen zoals toolboxen, handreikingen en het bundelen van best practices. Het doel is om bestaande kennis beter toegankelijk te maken voor professionals, zonder dubbel werk te doen. Er is veel beschikbaar, maar niet altijd goed vindbaar of toepasbaar in de praktijk.

Voorkomen van dubbel werk

Van As: “Er is al zoveel, maar we weten het vaak niet. Kennis over bewegen is over de domeinen heen erg gefragmenteerd. Per actie wordt gestart met onderzoeken wat er al voorhanden is, om te vermijden dat we dubbel werk doen.”

De dertig acties binnen het NML zijn onderverdeeld in zeven categorieën: Kennis vergroten, Eigenaarschap versterken, Opleiden van professionals, Financiële middelen organiseren, Ontwikkelen van strategie en beleid, Activeren van de relevante doelgroepen en Instrumenten ontwikkelen.

Vervolg op eerdere initiatieven

Het NML is een voortvloeisel van Ruimte voor Lopen, waar Van As al sinds jaar en dag bij betrokken is. “Zowel vanuit het platform Ruimte voor Lopen, als vanuit de City Deal Ruimte voor Lopen én vanuit een Europese oproep werd het duidelijk dat de tijd rijp is om te onderzoeken welke aandachtspunten we verder met elkaar moeten oppakken. Dat zijn er 30 geworden. Wat een prachtig moment om deze zaken samen te brengen in ons eigen Nationaal Masterplan Lopen.”

“Met de NML-partners zijn we inmiddels ruim een half jaar aan de slag. Er zijn inmiddels al 80 organisaties aangesloten, maar nieuwe organisaties zijn altijd welkom." De Beweegalliantie speelt een belangrijke rol door voor zo’n 10 acties de aanjaagrol op zich te nemen. Ook de rol vanuit de ministeries mag niet vergeten worden. Er zijn 4 ministeries bij het NML aangesloten. Deze samenwerking tussen alle partners van het NML zorgt ervoor dat bewegen, gezondheid, leefbaarheid, participatie en fysieke omgeving samenkomen in beleid en uitvoering.

-> klik hier voor het Nationaal Masterplan Lopen

Filip van As

Meer artikelen met dit thema

flash_onNieuws

Middelburg wil stad worden waar bewegen vanzelfsprekend is

16 jun om 09:06 uur

Een stad waarin iedereen wordt uitgedaagd om te bewegen, gewoon onderweg naar school, tijdens een ommetje of in…

Lees verder »
flash_onNieuws

Jongeren blijven achter in sportdeelname ondanks stabilisatie

23 mei om 09:20 uur

Hoewel de algehele sportdeelname in Nederland zich lijkt te stabiliseren, blijft de deelname van jongeren…

Lees verder »
flash_onNieuws

Zuid-Holland op zoek naar beste beweeginitiatief

12 mei om 08:53 uur

De provincie Zuid-Holland roept inwoners, ondernemers en organisaties op om hun sportieve initiatieven in te…

Lees verder »
flash_onNieuws

Beweegalliantie organiseert Actief Werkbezoek Leefomgeving

10 apr om 09:19 uur

Bewegen moet (weer) net zo normaal worden als ademhalen. Maar hoe realiseren we dat binnen de fysieke…

Lees verder »
descriptionArtikel

Slimme aanpassingen voor een actieve leefomgeving

3 apr om 09:32 uur

Het slim benutten van de leefomgeving kan bewoners stimuleren om meer te bewegen. Dit artikel verkent hoe we…

Lees verder »
flash_onNieuws

Apeldoorn, Utrecht en Breda genomineerd voor Jantje Beton Prijs

13 mrt om 08:17 uur

Drie gemeenten maken kans op de titel ‘meest speelvriendelijke gemeente van Nederland’. Apeldoorn, Utrecht en…

Lees verder »
descriptionArtikel

Cursus Bewegen in de Openbare Ruimte 2025

3 mrt om 12:19 uur

Ben jij buurtsportcoach of als professional (bijv. beleidsambtenaar) werkzaam in de wijk en wil jij een…

Lees verder »
descriptionArtikel

Naar een beweegvriendelijke leefomgeving: verbind ruimtelijk en sociaal domein

3 mrt om 08:41 uur

Onze leefomgeving heeft grote invloed op onze gezondheid. Het realiseren van een beweegvriendelijke…

Lees verder »