Zo benut je de kracht van zon in de openbare ruimte optimaal

maandag 30 juni 2025

Zonlicht wordt in het ontwerp van beweegvriendelijke buitenruimte vaak gezien als iets waartegen we ons moeten beschermen. Maar dat beeld is te eenzijdig. Ook zonnige plekken spelen een belangrijke rol in het stimuleren van buitenspelen en bewegen. Niet alles hoeft onder een boom of overkapping – juist in het zonlicht ontstaan kansen voor actief gebruik van de openbare ruimte.

Zon nodigt uit tot bewegen

Zonlicht is niet alleen gezond vanwege de aanmaak van vitamine D, het verhoogt ook de aantrekkelijkheid van een plek om in te bewegen. Vooral in de lente, herfst en vroege ochtenduren is een zonnige plek juist prettig en uitnodigend. Kinderen gaan eerder naar buiten, blijven langer buiten én zijn er actiever. “Bewegen begint met zin hebben om buiten te zijn. Een zonnige plek helpt daar enorm bij,” zegt een ontwerper van Speeltotaal, dat speel- en beweegplekken ontwikkelt door heel Nederland.

Slimme inrichting voor zon en spel

Het draait om balans. Een beweegvriendelijke plek hoeft niet automatisch vol schaduw te liggen. Door bewuste keuzes te maken in oriëntatie, materiaalgebruik en inrichting ontstaat een omgeving die uitnodigt tot klimmen, rennen, fietsen en ontdekken – zonder dat het te heet of oncomfortabel wordt.

Bijvoorbeeld in Emmeloord, waar een nieuwe speelplek juist bewust in een open veld is geplaatst. "We wilden ruimte en zon", aldus de betrokken ontwerper. "Door te kiezen voor lichte ondergronden, natuurlijke materialen en speelaanleidingen op gras, blijft het speelcomfort behouden, ook in de zon."

Ontwerpprincipes voor zonrijke beweegplekken

Voor beweegvriendelijke openbare ruimte waarin zon een actieve rol speelt, gelden een paar aandachtspunten:

  • gericht gebruik van ochtend- en middagzon voor optimale benutting
  • materialen die niet snel opwarmen, zoals hout of rubber
  • grote open zones voor vrij spel en beweging
  • strategische plaatsing van zitplekken en rustzones in halfschaduw
  • ruimte voor dynamisch gebruik zonder fysieke obstakels

Meer dan comfort: ook gedrag

Zonnige plekken beïnvloeden gedrag. Mensen blijven langer, zoeken contact en bewegen meer. In woonwijken of rondom scholen kan een bewuste zonoriëntatie zorgen voor hogere gebruiksintensiteit van beweegruimte, mits goed ontworpen.

Tegelijk is variatie essentieel. Een afwisseling tussen zon en schaduw geeft gebruikers keuzevrijheid, afhankelijk van moment, activiteit en weersomstandigheden. Zo wordt de buitenruimte flexibel inzetbaar en inclusiever.

Zon als onderdeel van beweegvriendelijk beleid

Met de groeiende aandacht voor klimaatadaptatie én gezondheid groeit de behoefte aan doordacht ontwerp. Niet alleen verkoeling, maar ook zonlicht verdient een plek in het gesprek over beweegvriendelijke ruimte. Ontwerpers en beleidsmakers die slim omgaan met licht en oriëntatie kunnen zo het verschil maken tussen een lege speelplek en een levendige ontmoetings- en beweegomgeving.

Dit artikel verscheen eerder bij Kenniscentrum Sport en Bewegen

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Slim in de schaduw: buiten sporten en spelen in een veranderend klimaat

24 jun om 16:01 uur

Buiten spelen, sporten en bewegen is gezond. Maar door klimaatverandering wordt het ook steeds warmer en…

Lees verder »
flash_onNieuws

Middelburg wil stad worden waar bewegen vanzelfsprekend is

16 jun om 09:06 uur

Een stad waarin iedereen wordt uitgedaagd om te bewegen, gewoon onderweg naar school, tijdens een ommetje of in…

Lees verder »
descriptionArtikel

Het onderschatte potentieel van schoolpleinen

12 jun om 10:28 uur

Schoolpleinen worden vaak alleen gebruikt voor spelende kinderen, maar ze bieden veel meer mogelijkheden. Ze…

Lees verder »
descriptionArtikel

Ontwerp speelplekken ook geschikt voor buitenspelen in de zon

11 jun om 13:30 uur

Buiten spelen is gezond. Maar wanneer het erg warm en zonnig wordt, is het belangrijk om je te weren tegen de…

Lees verder »
flash_onNieuws

Jongeren blijven achter in sportdeelname ondanks stabilisatie

23 mei om 09:20 uur

Hoewel de algehele sportdeelname in Nederland zich lijkt te stabiliseren, blijft de deelname van jongeren…

Lees verder »
flash_onNieuws

Zuid-Holland op zoek naar beste beweeginitiatief

12 mei om 08:53 uur

De provincie Zuid-Holland roept inwoners, ondernemers en organisaties op om hun sportieve initiatieven in te…

Lees verder »
flash_onNieuws

Ruimte voor Bewegen magazine #1 is live!

8 mei om 08:43 uur

Met trots presenteren we de eerste editie van ons digitale magazine. Hierin ontdek je de volle breedte van de…

Lees verder »
flash_onNieuws

Breda uitgeroepen tot meest speelvriendelijke gemeente van Nederland

11 apr om 13:21 uur

Gemeente Breda heeft de Jantje Beton Prijs 2025 gewonnen en mag zich de komende twee jaar de meest…

Lees verder »