Binnen een jaar resultaat: Gezonde Buurten werkt in Terneuzen

Lievenspolder-West in Terneuzen is een buurt als zo veel andere buurten in Nederland. Een relatief groot aandeel sociale huurwoningen, veel verschillende leeftijden en ook de wil om mee te denken over wat er met de buurt gebeurt. Want toen er door architecten een ambitieus ontwerp werd gemaakt voor verbeteringen in de wijk, kon dat niet op veel enthousiasme rekenen. “We hadden wel wat middelen beschikbaar voor deze buurt, de zogenaamde GIDS-gelden (gezond in de stad, red.)”, vertelt beleidsadviseur Nina de Koeijer. “En die moesten we ook snel uitgeven. Dat matchte heel goed met de aanpak van Gezonde Buurten, omdat die erop is gericht om binnen een jaar het project af te ronden.” 

Procesbegeleiding Gezonde Buurten 

Alle seinen op groen dus, met een beschikbaar budget, de gekozen aanpak en buurtbewoners die graag meedenken. Vanuit de Gezonde Buurten aanpak was Anoek Beekhuizen van Jantje Beton betrokken als procesbegeleider. Iets wat door De Koeijer ontzettend werd gewaardeerd. “Vanaf het begin hadden we een fijne samenwerking. Ze dacht heel goed mee en bracht natuurlijk veel ervaring vanuit andere buurten in.” 

Naast de begeleiding vanuit Gezonde Buurten had De Koeijer de beschikking over een intern team. “Het is belangrijk om iedereen goed te betrekken en te blijven informeren gedurende het proces. Doordat we eerder met een plan bezig waren geweest, hadden we alle poppetjes al aan tafel. Dat betekende iemand van planvorming, iemand van spelen, participatie, volksgezondheid en uitvoering groen. En, heel belangrijk, zorg dat je op tijd je vergunningen op orde hebt. Omdat de aanpak Groene Buurten zo snel gaat, heb je niet veel tijd om dat te regelen.” 

Buurtwandelingen 

Interne betrokkenheid is één, veel belangrijker is het om in de buurt draagvlak en enthousiasme te krijgen. “De eerste stap was om alle partners, behalve vooralsnog de bewoners, aan te haken. Dat waren bijvoorbeeld de school, de woningcorporatie en het buurthuis. We hebben ze verteld wat de bedoeling was en uitgenodigd om mee te denken”, vertelt De Koeijer. “Daarna was het tijd voor de bewoners, die we met buurtwandelingen in twee groepen meenamen. De eerste groep bestond uit schoolkinderen, met wie we onder schooltijd door de buurt zijn gaan wandelen. Bij elke plek hebben we ze aan de hand van een thermometer gevraagd welk gevoel ze erbij kregen, op thema’s als spelen, bewegen, natuur en inclusiviteit. De tweede wandeling was met volwassen buurtbewoners. Op deze manier kregen we inzicht in wat mensen van de buurt vonden, wat ze misten, welke behoeften er waren.” 

Het was nu nog te vroeg om al meteen met concrete plannen aan de slag te gaan. “We hebben eerst gezocht naar mensen die verder met ons mee wilden denken in droom- en ontwerpsessies. Zo hebben we onder meer met de leerlingenraad van de school alle ideeën besproken. Alle input is vertaald naar een rijtje concrete ideeën, waarvan we vervolgens hebben bepaald of ze haalbaar waren én op welke plek ze uitgevoerd konden worden.” 

Van hondenuitlaat naar chillplek 

Dit alles resulteerde in twee plekken in Lievenspolder. “Een bestaande plek hebben we vernieuwd, door er inclusieve speeltoestellen toe te voegen en een beweegbank. Daarnaast hebben we hekken om het bestaande voetbalveldje neergezet. Dat werd eerst maar nauwelijks gebruikt, omdat de bal heel vaak in de naastgelegen wadi verdween. Ergens anders in de wijk is een geheel nieuwe plek ontwikkeld. Daar was dus al wel ruimte, maar niet aantrekkelijk genoeg om te spelen. “Het was een hondenuitlaatplek, dus er lag overal hondenpoep. Door voor de honden een omheind veldje te creëren en paden te maken, kunnen kinderen nu vrijuit spelen. De kinderen wilden hier een ‘chillplek met vakantiegevoel’. Iets wat volgens mij heel goed gelukt is. Bij de opening hebben we dit gevoel nog een beetje versterkt door ouderwetse strandstoelen neer te zetten.” 

Een goede plek alleen is vaak niet voldoende. Om ervoor te zorgen dat de buurt daadwerkelijk gebruik maakt van de mogelijkheden is het noodzakelijk om dingen te organiseren, weet ook De Koeijer. “Dat hebben we vanaf het begin gedaan. Op het voetbalveldje organiseren we regelmatig toernooitjes. Op de natuurlijke speelplek hebben we een aantal natuuractiviteiten gedaan, daardoor weet de buurt deze plek nu goed te vinden. De activiteiten pakken we weer op in het voorjaar. En elke maandag is er een groep die naar de beweegbank gaat. Die verzamelen eerst in het buurthuis voor een kopje koffie, op die manier ontstaan er ook sociale contacten.”  

Korte lijntjes en transparantie 

De Koeijer, zelf inwoonster van de Lievenspolder, kijkt met veel enthousiasme terug op het project. “Zeker omdat er zo goed gebruik wordt gemaakt van de plekken, dat is heel leuk om te zien. Ik loop er vaak langs en word nog steeds aangesproken door kinderen. Dat geeft wel aan dat er veel draagvlak is in de buurt. Dat komt mede door het uitgebreide participatietraject. Vooraf denk je misschien dat het vooral veel tijd kost, maar door de initiatiefteams van kinderen en volwassenen bij elke stap te betrekken houd je de lijntjes kort en ben je heel transparant. En doordat er binnen een jaar resultaat is kweek je ook vertrouwen bij de buurtbewoners.”   

Als tip voor andere gemeenten die met een Gezonde Buurt aan de slag willen gaan benoemt De Koeijer het belang van een kartrekker, in dit geval haar eigen rol. “Je hebt iemand nodig die het overzicht heeft en die de input van de collega’s goed verwerkt. Op die manier hoeft de rest er niet zo veel tijd in te steken.”  

De ervaringen in Lievenspolder-West laten zien dat snelheid en participatie elkaar niet hoeven te bijten. Juist door bewoners, jong en oud, écht serieus te nemen, ontstonden plekken die gedragen en gebruikt worden. En dat binnen een jaar. “Het was ontzettend leuk om te doen,” zegt De Koeijer, en dat enthousiasme straalt door de hele wijk.